Malarstwo olejne budzi zachwyt nie tylko znawców sztuki i koneserów. Nawet laik, patrząc na arcydzieła dawnych mistrzów, zastanawia się nad ich postrzeganiem świata, dbałością o detale, rozmachem w ukazywaniu scen zbiorowych czy fotograficzną dokładnością portretów. Cenimy ich talent, ale nie zawsze doceniamy ogromny wkład pracy malarza artysty, jego długie godziny spędzone przy sztalugach, wypełnione mieszaniem farb, dla uzyskania żądanej barwy i nakładaniem kolejnych warstw.
Szczególnie klasyczne malarstwo olejne było bardzo czasochłonne. Polegało na pokrywaniu zagruntowanego podobrazia cienką warstwą jednobarwnej podmalówki temperowej lub olejnej, na to nakładano warstwę barwnego werniksu i dopiero na tak przygotowaną powierzchnię nakładano kilka pół kryjących lub przeźroczystych (laserunkowych) warstw farby olejnej.
Za ojca malarstwa olejnego niektórzy uważają renesansowego malarza flamandzkiego van Eyka. Od XV wieku technika olejna zasadniczo nie zmieniała się. Dopiero w XVIII wieku artyści zaczęli skracać żmudną drogę od szkicu do gotowego malowidła i wprowadzili technikę alla prima (od pierwszego razu) czyli nakładanie na zagruntowane podobrazie jednej grubej warstwy farby olejnej twardym pędzlem lub szpachlą. Później technikę tę upowszechnili impresjoniści.
Radykalniej niż technika zmieniały się same farby. Tradycyjne farby olejne uzyskiwano w wyniku połączenia pigmentu z olejem lnianym (rzadziej konopnym lub makowym). W XIX wieku zaczęto je pakować w tubki, co umożliwiło malarzom pracę w plenerze. Później pigmenty naturalne zastąpiono syntetycznymi. Ostatnia rewolucyjna zmiana to wynalezienie farb olejnych rozcieńczanych wodą. Zarówno tradycyjne jak i najnowsze farby olejne artystyczne oraz farby olejne studyjne uznanych producentów znajdziesz w polecanych sklepach dla plastyków. Farby te niezmiennie od wieków nakłada się pędzlem lub szpachlą. Mogą być pędzle okrągłe, płaskie lub wachlarzowate z włosia naturalnego lub syntetycznego.
Wraz z rozpowszechnieniem farb olejnych poszukiwano dla nich lepszych podłoży niż deska, stosowana w technice tempery. Świetnym rozwiązaniem okazało się rozpięte na drewnianym krośnie płótno. To elastyczne i lekkie podobrazie sprawdzało się szczególnie przy dużych formatach obrazów. Do dziś jest to najpopularniejszy podkład pod malarstwo olejne. W sprzedaży najczęściej są płótna bawełniane i lniane (od niedawna też syntetyczne), fabrycznie zagruntowane olejem lub akrylem, gotowe do użycia. Aby malowanie farbami olejnymi (i innymi) było łatwiejsze, w pracowniach artystów przed wiekami pojawiły się sztalugi studyjne, umożliwiające malowanie na stojąco lub na siedząco. Kiedy malarze zaczęli z paletą i pędzlem wychodzić w teren, by malować np. pejzaże, wyposażono ich w specjalne, lekkie i składane sztalugi plenerowe z drewna, a obecnie też aluminium.
Farby olejne są bardzo profesjonalnym medium o długiej tradycji. Dzieła największych mistrzów wykonywane były techniką olejną. Malarze cenią ją ze względu na tłustą konsystencję farby, świetlistość, olej pozostawia ślady pędzla lub szpachli; dzięki temu, że długo schnie, można tworzyć fakturę i efekty – od cienkich laserunków do grubych impastów. Malarstwo olejne nie jest tak trudne, ja się powszechnie uważa, tylko trzeba przestrzegać zasad. Dlatego serdecznie zachęcamy Cię, jeśli czujesz w duszy taką potrzebę, spróbuj namalować swój obraz farbą olejną. Od czego zacząć? Najpierw musisz przygotować swoje studio lub kąt do pracy z prawidłowo oświetlonymi sztalugami, wyposażyć się w dobre farby olejne, rozcieńczalniki, rozpuszczalniki, pędzle, palety, podobrazia.
Jak już wiesz czym, to pomyśl co chcesz namalować. Jest pomysł, jest materiał – co dalej? Oto kilka rad z „Podręcznika artysty” S. Jenningsa: „Wielu malarzy zaczyna pracę od sporządzenia szkiców ołówkowych lub barwnych. Niektórzy opracowują drobiazgowe rysunki i przenoszą je na płótno; inni robią na płótnie podstawowy szkic złożony z podstawowych linii” (s. 125). Następny krok to wykonanie rozcieńczoną farbą cienkiej podmalówki, a następnie zgodnie z zasadą „tłuste na chude” nakładamy kolejne warstwy bogatsze w olej. Uwierz w siebie i zabierz się do malowania!
Dawkę inspiracji znajdziesz również na naszej Playliście na Youtube.
