Technika pastelu
Pastel to technika która polega na ścieraniu i wcieraniu w papier lub karton pigmentów barwnych pałeczek, bez udziału płynnych tworzyw malarskich. Pracując bokiem kredki, namalujemy szeroką smugę, którą można rozcierać czy wielokrotnie nawarstwiać, uzyskując efekt zbliżony do malowidła olejnego. Pracując czubkiem kredki, uzyskujemy cienkie linie i delikatne ślady, kojarzące się raczej z rysunkiem. Technika pastelu upowszechniła się w XVIII wieku, głównie w portretach, a popularność zdobyła dzięki impresjonistom.
Kilka słów o narzędziach i materiałach
Nazwę pastel stosuje się zarówno dla pałeczki pastelowej czyli narzędzia, jak i dla pracy plastycznej, wykonanej za pomocą takich różnokolorowych pałeczek. Robi się je z drobno mielonego pigmentu zmieszanego z wypełniaczem (kredą lub glinką) i spoiwem (gumą tragantową), dającym konsystencję ciasta (stąd nazwa: pasta – ciasto). Z takiej pasty formuje się wałeczki i suszy – w ten sposób powstają pałeczki pastelowe. Obecnie stosuje się pastele suche, w bardzo bogatej gamie barw oraz pastele olejne. W zależności od ilości i rodzaju spoiwa rozróżnia się:
- pastele miękkie – najbardziej popularne, dające bogactwo i wyrazistość koloru oraz aksamitną gładkość rysunku;
- pastele twarde – nie są tak kruche, można je ostrzyć i wówczas nadają się do detali i opracowywania linearnych partii kompozycji;
- pastele olejne – mocno przyczepiają pigment do podłoża, można je rozcierać, a po rozpuszczeniu terpentyną wyglądają jak farby olejne;
- pastele wodne – pomalowanie gotowej pracy wodą daje efekt lawowania, otrzymujemy obraz zbliżony do akwareli;
- ołówki pastelowe – pręciki pastelowe w drewnianych oprawach – doskonałe do szkiców i precyzyjnych prac;
- pastele kredowe – dzięki niewielkiej ilości spoiwa mają świetliste kolory;
- kredki woskowe – ich wodoodporność pozwala na łączenie z akwarelą i gwaszem.
Podczas rysowania szczególnie miękkimi pastelami trzeba utrwalać obraz specjalnym płynem (fiksatywą). Ochronisz go przed rozmazaniem, gdyż pastele są pylące i słabo trzymają się podłoża.
Technika pastelu polega na połączeniu właściwości narzędzia i papieru. Obok odpowiednich pasteli ważne jest też dobranie właściwego podłoża – jego faktury i koloru. Gładka powierzchnia pozwala miękko mieszać kolory, natomiast chropowaty papier daje wrażenie roziskrzonych, żywych barw.
Najczęściej stosowane rodzaje papieru do tej techniki to:
- żeberkowany papier czerpany (Ingres),
- chropowaty papier Mi-Teintes,
- papier welurowy
- papier o piaskowej powierzchni
- papier bardzo chropowaty (Sansfix)
- delikatny papier do rysunku węglem
Dobór koloru podłoża jest istotny, gdyż w pastelu niektóre fragmenty obrazu zostają nietknięte. Barwiony papier tworzy więc harmonijne tło scalające obraz.
Pastele w Twojej kolekcji
Malarstwo pastelowe ma lekki, delikatny charakter, jasną kolorystykę i brak połysku. Wynika to z faktu, że pastele mają małą ilość spoiwa absorbującego światło. Technika ta zawsze intrygowała bogactwem tematyki i formy – miała szerokie grono twórców i koneserów. Wśród wielkich polskich artystów, malujących pastelem można wymienić m. in. Wyspiańskiego i Witkacego. Obecnie artyści chętnie sięgają po pastel tworząc portrety czy nastrojowe pejzaże. Możesz je zobaczyć w galeriach internetowych.
Jeśli masz zamiar nabyć obrazy pastelowe do swojej kolekcji, musisz odpowiednio je eksponować. Pastel należy przechowywać z dala od światła dziennego, które może spowodować, że barwy wyblakną. Ponieważ pastel osypuje się, oprawa powinna być z passe-partout, aby powierzchnia dzieła nie przylegała do szkła.
Jeśli chcesz spróbować swych sił w malarstwie pastelowym, wszystkie narzędzia i materiały dobrych marek kupisz w polecanych sklepach dla plastyków.
Red. Grw
